Η γεροντική κατάθλιψη σε τροφίμους Μονάδας Φροντίδας Ηλικιωμένων

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Θέμα: Η γεροντική κατάθλιψη σε τροφίμους Μονάδας Φροντίδας Ηλικιωμένων (Μ.Φ.Η.)

ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ 2

ΕΞΑΜΗΝΟ: ΣΤ΄

ΚΟΜΟΤΗΝΗ – 2014

Περίληψη

Η εργασία εστιάζει στην εμφάνιση γεροντικής κατάθλιψης σε ηλικιωμένους τροφίμους σε Μ.Φ.Η. Παραθέτει τον ορισμό, αιτίες και συμπτώματα της ψυχικής νόσου. Εμβαθύνει στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ηλικιωμένων καταθλιπτικών τροφίμων και επιχειρεί την σύνδεση της θεωρίας με την πράξη, για την μείωση ή και εξάλειψη των καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Επίσης, προτείνει στρατηγικές δραστηριοποίησης των ηλικιωμένων τροφίμων. Τέλος, παραθέτεται η μελέτη περίπτωσης του κ.Μ., ηλικιωμένου τροφίμου της Μ.Φ.Η. που πάσχει από την εν λόγο ψυχική νόσο.

Η εργασία αποσκοπεί να αποσαφηνίσει τους όρους της γεροντικής κατάθλιψης και να βοηθήσει στην γνωριμία των αναγνωστών με την συγκεκριμένη νόσο. Επιμέρους στόχοι είναι η κατάλληλη χρήση μεθοδολογικών εργαλείων για την εκπόνηση της μελέτης και κατ επέκταση η εγκυρότητα των εξαγόμενων αποτελεσμάτων.

Πίνακας περιεχομένων

Περίληψη…………………………………………………………………………...............	2
Εισαγωγή………………………………………………………………………………….....	4
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο : Η γεροντική κατάθλιψη
1.1	Τί είναι η γεροντική κατάθλιψη;…………………………………………………....	5
1.2	Αιτίες γεροντικής κατάθλιψης σε τροφίμους Μονάδας Φροντίδας Ηλικιωμένων…	6
1.3	Τα συμπτώματα της γεροντικής κατάθλιψης σε τροφίμους  Μονάδας Φροντίδας Ηλικιωμένων……………...........................................................................................	8
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο : Θεωρητική προσέγγιση της γεροντικής κατάθλιψης και το έργο του κοινωνικού λειτουργού με καταθλιπτικούς τροφίμους της Μονάδας Φροντίδας Ηλικιωμένων .
2.1	Παρουσίαση της γνωσιακής – συμπεριφορικής προσέγγισης……………………...	10
2.2	Η δράση του κοινωνικού λειτουργού με τον καταθλιπτικό τρόφιμο σύμφωνα με την γνωσιακή – συμπεριφορική προσέγγιση………………....................................	12
2.3	Ανάπτυξη στρατηγικών ενεργοποίησης των καταθλιπτικών τροφίμων στη  Μονάδας Φροντίδας Ηλικιωμένων σύμφωνα με την γνωσιακή – συμπεριφορική προσέγγιση….............................................................................................................	13
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο : Μελέτη περίπτωσης
3.1	Σκοπός, επιμέρους στόχοι και υποθέσεις της μελέτης περίπτωσης………………………………………………………………..………..	15
3.2	Μεθοδολογία της έρευνας………………………………………………………….	16
3.3	Μεμονωμένη μελέτη περίπτωσης……...……….…………………………………..	17
3.4	Σύντομη περιγραφή κοινωνικού ιστορικού του τροφίμου………………..…...……	18
3.5	Παρουσίαση μελέτης περίπτωσης…………………………………………………..	19
Συμπεράσματα-προτάσεις-δυσκολίες μελέτης περίπτωσης……………………………….	25
Επίλογος…………………………………………………………………………..................	27
Βιβλιογραφία…………………………………………………………………….................	28
Παράρτημα…………………………………………………………………………………	30

Εισαγωγή

Το θέμα της εργασίας επικεντρώνεται στη σύνδεση της θεωρίας της κοινωνικής εργασίας με πρακτικούς χειρισμούς από τον κοινωνικό λειτουργό, στο θέμα της γεροντικής κατάθλιψης. Επίσης, ιδιαίτερη βαρύτητα δίνετε στον ρόλο του κοινωνικού λειτουργού και τον αντίκτυπο της δράσης του στην ψυχοσύνθεση των καταθλιπτικών ηλικιωμένων τροφίμων.

Σκοπός της εργασίας είναι η  αποσαφήνιση των βασικών όρων που αφορούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες ηλικιωμένων τροφίμων που πάσχουν από κατάθλιψη και τον αντίκτυπο της συνεργασίας του κοινωνικού λειτουργού με αυτούς. Επιμέρους στόχοι της εργασίας είναι η ανάδειξη των τεχνικών που απαρτίζουν τη διαγνωστική εκτίμηση της γεροντικής κατάθλιψης και θα οδηγήσουν στη διεξαγωγή έγκυρων συμπερασμάτων.

Το πρώτο κεφάλαιο, εστιάζει στη νόσο της γεροντικής κατάθλιψης. Δίνετε ορισμός της γεροντικής κατάθλιψης, οι αιτίες πρόκλησης της και τα συμπτώματα παρουσίασης στους τροφίμους, σε μια προσπάθεια αποσαφήνισης των ορών της ψυχικής νόσου.

Στο δεύτερο κεφάλαιο, επιλέχτηκε η γνωσιακή-συμπεριφορά προσέγγιση για να εξεταστεί η δράση του κοινωνικού λειτουργού στα πλαίσια της Μ.Φ.Η. με καταθλιπτικούς τροφίμους. Παρουσιάζεται αρχικά η εν λόγο προσέγγιση και έπειτα περιγράφεται η δράση του κοινωνικού λειτουργού συμφώνα με αυτήν. Τέλος, περιγράφονται προτάσεις στρατηγικών ενεργοποίησης καταθλιπτικών τροφίμων.

Το τρίτο κεφάλαιο, αποτελείται από την μελέτη περίπτωσης του κ.Μ., τροφίμου της Μ.Φ.Η. Κομοτηνής, που πάσχει από γεροντική κατάθλιψη. Αρχικά, παρουσιάζεται το θεωρητικό υπόβαθρο της εκπόνησης μελέτης περίπτωσης. Έπειτα ακολουθεί μια σύντομη περιγραφή του κοινωνικού ιστορικού του συγκεκριμένου τροφίμου και η παράθεση των συνεντεύξεων του τροφίμου με την ασκούμενη κοινωνική λειτουργό της Μ.Φ.Η.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο : Η γεροντική κατάθλιψη

1.1 Τί είναι η γεροντική κατάθλιψη;

Εξ ορισμού, το συναισθηματικό πρόβλημα της κατάθλιψης δεν ταυτίζεται με την δυσθυμία, την ακεφιά και τη λύπη που όλοι οι άνθρωποι αισθάνονται κάποιες φορές. Τα συναισθήματα αυτά θεωρούνται αναπόφευκτα (Αβεντισιάν-Παγοροπούλου, 2000).

Η κατάθλιψη είναι κάτι διαφορετικό. Είναι μια πραγματική ψυχική διαταραχή, η oποία προκαλείται από μια σειρά αιτιών, όπως προδιαθέσεις της προσωπικότητας του ατόμου, αποτυχίες και απώλειες, αλλά και άλλοι παράγοντες που έπαιξαν κάποιον καταλυτικό ρολό στη ζωή του (Αβεντισιάν-Παγοροπούλου, 2000). Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η κατάθλιψη είναι η πιο κοινή διαταραχή που συναντιέται στην ύστερη ηλικία.

Η διαταραχή της κατάθλιψης μπορεί να μην είναι μια στάσιμη κατάσταση, αλλά να επιδεινώνεται. Οι επιπτώσεις της επιδείνωσης μπορεί να είναι από επικίνδυνες μέχρι και θανάσιμες για το άτομο. Η χειρότερη περίπτωση που μπορεί να προέλθει από την επιδείνωση της καταθλιπτικής συμπεριφοράς είναι η απόπειρα αυτοκτονίας (Αβεντισιάν-Παγοροπούλου, 2000).

Υπο αυτές τις συνθήκες, είναι αναγκαία η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της κατάθλιψης. Συγκεκριμένα, ο συνδυασμός αντικαταθλιπτικών φαρμάκων και ψυχοθεραπείας είναι η συνήθης θεραπεία που εφαρμόζεται σε καταθλιπτικά άτομα, ανεξαρτήτως ηλικίας. Ωστόσο, το καλύτερο ‘’φάρμακο’’ είναι να αισθάνεται κάποιος χρήσιμος στην οικογένεια του και στο περιβάλλον (Λωλής, 2011).

1.2 Αιτίες γεροντικής κατάθλιψης σε τροφίμους Μονάδας Φροντίδας Ηλικιωμένων (Μ.Φ.Η.)

Κατά τη γήρανση το άτομο βιώνει την σωματική φθορά και την μείωση των λειτουργικών ικανοτήτων του. Όταν ο ηλικιωμένος δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί, αποφασίζει μόνος ή με την βοήθεια οικείων του να επιλέξει κάποια Μ.Φ.Η. για την φιλοξενία και συνεχόμενη φροντίδα του. Αυτό αποτελεί τον πρώτο παράγοντα παρουσίασης καταθλιπτικής συμπεριφοράς πριν την εισαγωγή σε ίδρυμα, καθώς η ανικανότητα του ατόμου να φροντίσει τον εαυτό του, το γεμίζει με συναισθήματα απογοήτευσης (Choi, Ransom, Wyllie, 2008).

Για τους ηλικιωμένους, η μετακόμιση σε Μ.Φ.Η. συνδέεται με το αίσθημα της αναστάτωσης, φόβου και άγχους για την προσαρμογή στο ίδρυμα. Την αποχώρηση από την οικογένεια τους οι ηλικιωμένοι την αιτιολογούν με αρνητικά γεγονότα που έχουν προηγηθεί, όπως ασθένειες, απώλειες αγαπημένων πρόσωπων, μη διαθεσιμότητα φροντιστών (Kastenbaum, 1982). Έτσι, η εισαγωγή στο ίδρυμα παίρνει την μορφή τιμωρίας, που δεν αφήνει περιθώρια ανάπτυξης θετικών συναισθημάτων στους τροφίμους.

Κατά την είσοδο του στο ίδρυμα το άτομο παρουσιάζει καταθλιπτική διάθεση, καθώς νιώθει πως χάνει την ανεξαρτησία, την ελευθερία και την συνεχεία της ζωής που είχε  πριν την εισαγωγή του στο ίδρυμα (Choi, Ransom, Wyllie, 2008). Οι τρόφιμοι χάνουν τις καθημερινές δραστηριότητες που τους ενεργοποιούσαν, όπως το καθάρισμα του σπιτιού, το μαγείρεμα, τα ψώνια, αλλά και τη συμμέτοχη τους σε κοινωνικές δραστηριότητες, όπως εθελοντικές εργασίες και δραστηριότητες στην εκκλησία της γειτονιάς τους. Η απουσία ανεξαρτησίας δεν σημαίνει για τους τροφίμους μόνο απουσία ελευθερίας και αυτονομίας, αλλά συνοψίζεται στο συναίσθημα ότι πλέον δεν είναι χρήσιμοι σε τίποτα (Ευστράτιος Παπάνης, 2007). Οι ηλικιωμένοι νιώθουν ότι δεν έχουν λόγο ύπαρξης (Αβεντισιάν-Παγοροπούλου, 2000).

Πολλοί τρόφιμοι εξαιτίας των μειωμένων λειτουργικών και νοητικών ικανοτήτων τους, δεν τους επιτρέπεται έξοδος από το ίδρυμα, με αποτέλεσμα να νιώθουν κοινωνικά αποκομμένοι. Πέρα από τις επισκέψεις οι τρόφιμοι δεν έχουν καμία άλλη επαφή με το εξωιδρυματικό περιβάλλον. Ο παράγοντας αυτός τους κάνει να αισθάνονται παγιδευμένοι και περιορισμένοι στο ίδρυμα (Choi, Ransom, Wyllie, 2008). Ιδιαίτερα για τους τροφίμους που είναι νοητικά καλά, η κοινωνική απομόνωση είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει στην κατάθλιψη, ποσό μάλλον όταν τα άτομα αυτά δεν δέχονται καθόλου επισκέψεις στο ίδρυμα.

Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογία των ηλικιωμένων τροφίμων είναι τα κοινά υπνοδωμάτια και μπάνια με άλλους τροφίμους (Choi, Ransom, Wyllie, 2008). Το γεγονός ότι πρέπει να μοιράζονται τους ιδιωτικούς χώρους τους με άγνωστα άτομα, είναι δύσκολο να το συνηθίσουν οι τρόφιμοι. Το κάθε άτομο έχει τη δική του προσωπικότητα, που πρέπει να την προσαρμόσει με αυτήν του συγκάτοικου του. Επιπλέον, είναι πολύ δύσκολη η συγκατοίκηση μεταξύ τροφίμων που δεν έχουν την ίδια κατάσταση υγείας. Οι ασθένειες προκαλούν άγχος και φόβο στους υγιείς τροφίμους και τους επιβαρύνουν με αρνητικά συναισθήματα.

Μια άλλη πτυχή του γηροκομείου που επιδρά αρνητικά στους ηλικιωμένους είναι η ύπαρξη των αυστηρών κανονισμών του ιδρύματος (Choi, Ransom, Wyllie, 2008). Το αυστηρό πρόγραμμα όσων αφορά τις ώρες των γευμάτων, των μπάνιων και άλλων δραστηριοτήτων στο ίδρυμα, στερεί από τους τροφίμους την ευελιξία στην οργάνωση του χρόνου τους. Οι αυστηροί κανονισμοί, φορτίζουν αρνητικά τους τροφίμους, χάνοντας κάθε ελευθερία, αφού δεν τους δίνετε η δυνατότητα να πάρουν πρωτοβουλίες.

1.3 Τα συμπτώματα της γεροντικής κατάθλιψης σε τροφίμους Μονάδας Φροντίδας Ηλικιωμένων (Μ.Φ.Η.)

Ο ψυχίατρος Aaron Beck, όπως αναφέρει η Άννα Αβεντισιάν-Παγοροπούλου (2000), ομαδοποίησε τα συμπτώματα της γεροντικής κατάθλιψης σε κατηγορίες. Οι κατηγορίες αυτές περιλαμβάνουν τις διαταραχές του συναισθήματος, αλλαγή στον τρόπο του σκέπτεσθαι, έλλειψη κινήτρων και φυσιολογικές διαταραχές όπως ανορεξία, αϋπνία.

Στις συναισθηματικές διαταραχές το άτομο δεν μπορεί να αισθανθεί οποιαδήποτε χαρά, ξεσπά σε κλάματα. Ωστόσο, μπορεί οι εκδηλώσεις αυτές του συναισθήματος να είναι λανθάνουσες (Αβεντισιάν-Παγοροπούλου, 2000). Οι ηλικιωμένοι που πάσχουν από γεροντική κατάθλιψη, έχοντας μια ήδη αρνητική αντίληψη για τον εαυτό τους καθώς και το φόβο του κοινωνικού στιγματισμού εξαιτίας της νόσου, εκφράζουν την καταθλιπτική διαταραχή με έντονες σωματικές ενοχλήσεις. Η διάγνωση της γεροντικής κατάθλιψης στην περίπτωση αυτή είναι πολύ δυσχερής (Ζήντρου, Βασιλοπούλου, Βακάλη και συν., 2014).

Χαρακτηριστική επίσης της γεροντικής κατάθλιψης είναι μια αλλαγή στον τρόπου που σκέφτεται το άτομο. Το άτομο εκφράζει αβάσιμες σκέψεις ενοχής και διατυπώνει απόψεις ότι τίποτε δεν έχει αξία και χρησιμότητα, ότι ο κόσμος είναι άδειος και δεν έχει τίποτα θετικό να προσφέρει το ίδιο το άτομο στο περιβάλλον του. Για τον εαυτό του το άτομο πιστεύει ότι έχει αρρωστήσει,, χωρίς δυνατότητα βελτίωσης (Αβεντισιάν-Παγοροπούλου, 2000). Κοντολογίς, όλες οι σκέψεις και οι συλλογισμοί του ατόμου είναι μη ρεαλιστικοί, αφού δεν βρίσκει κανένα λόγο στην ύπαρξη του. Βρίσκεται σε κρίση.

Ένα άλλο καταθλιπτικό σύμπτωμα είναι η έλλειψη κινήτρων. Το πρόβλημα επικεντρώνεται στην ανικανότητα του ατόμου να δραστηριοποιηθεί και να ενεργήσει, αλλά και στην επιθυμία του να δραπετεύσει από τον κόσμο και να μην χρειάζεται να τον αντιμετωπίσει (Αβεντισιάν-Παγοροπούλου, 2000). Συμπεραίνουμε ότι το άτομο αδιαφορεί για την ζωή του.

Η κατάθλιψη επίσης, μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από φυσιολογικές και ψυχοσωματικές διαταραχές (Αβεντισιάν-Παγοροπούλου, 2000). Ως φυσιολογικές διαταραχές εννοούνται οι διαταραχές στην όρεξη, διαταραχές στα ωράρια του ύπνου αλλά και πεπτικές διαταραχές, όπως αναγούλα. Στο πλαίσιο των ψυχοσωματικών διαταραχών ανήκει κυρίως η ανικανότητα στην συγκέντρωση της προσοχής, ο αργός ρυθμός σκέψης και η μειωμένη κινητική ικανότητα (Φίλιππος Κανούτος, 2012).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο : Θεωρητική προσέγγιση της γεροντικής κατάθλιψης. Η δράση του κοινωνικού λειτουργού με καταθλιπτικούς τροφίμους της  Μονάδας Φροντίδας Ηλικιωμένων Μ.Φ.Η.

2.1 Παρουσίαση της γνωσιακής-συμπεριφορικής προσέγγισης.

Η γνωσιακή-συμπεριφορική προσέγγιση αφορά θεραπευτικές διαδικασίες που εστιάζονται στην αλλαγή σκέψεων και συναισθημάτων παράλληλα με την αλλαγή της συμπεριφοράς του εξυπηρετουμένου (Κανδυλάκη, 2008). Οι κυριότεροι στόχοι της προσέγγισης είναι η αύξηση των επιθυμητών συμπεριφορών και η μείωση των ανεπιθύμητων, ώστε ο εξυπηρετούμενος να αντιδρά κατάλληλα στα κοινωνικά συμβάντα. Αυτό αυξάνει την ικανότητα του για μια ολοκληρωμένη και ευτυχισμένη ζωή (Payne, 2000).

Η γνωσιακή-συμπεριφορική προσέγγιση δέχεται ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ των σκέψεων και των συναισθημάτων. Οι σκέψεις συνοδεύουν τα συναισθήματα και τα συναισθήματα ακολούθου τις σκέψεις. Όταν οι σκέψεις είναι λογικές, τα συναισθήματα είναι ευχάριστα και αισιόδοξα και η συμπεριφορά του ατόμου είναι θετική. Στις περιπτώσεις όμως που το άτομο κάνει παράλογες σκέψεις, δηλαδή σκέψεις που δεν το διευκολύνουν να απεμπλακεί από τη δύσκολη κατάσταση, τα συναισθήματα που νιώθει είναι αρνητικά και η συμπεριφορά του πολλές φορές είναι αυτοκαταστροφική. Επιδίωξη της προσέγγισης είναι να παρέμβει στον τρόπο σκέψης του συμβουλευόμενου και να τον βοηθήσει να κατανοήσει ότι αυτός ο μη ορθολογικός τρόπος σκέψης δεν μπορεί πάρα να οδηγήσει στην αυτοκαταστροφή. Στόχος είναι η αλλαγή του τρόπου σκέψης και κατά συνέπεια και των συναισθημάτων που τον συνοδεύουν (Κανδυλάκη, 2008).

Η Κανδυλάκη (2008) διακρίνει 4 βασικές αρχές της προσέγγισης:

• Τον σεβασμό στον τρόπο με τον όποιο σκέφτεται και αντιλαμβάνεται τον κόσμο ο συμβουλευόμενος, δίχως να σημαίνει ότι ο επαγγελματίας αποδέχεται την παρουσιαζόμενη από τον εξυπηρετούμενο πραγματικότητα.
• Η αποφυγή της κατηγοριοποίησης και ταξινόμησης των συμβουλευόμενων είναι εξίσου σημαντική και θα πρέπει να τηρείται σε κάθε περίπτωση. Κάθε άτομο έχει τα δικά του χαρακτηριστικά, τις δικές του εμπειρίες και είναι ξεχωριστό. Ακόμα και αν παρουσιάζει κοινά χαρακτηριστικά με κάποιον άλλο εξυπηρετούμενο, οι γενικεύσεις δεν επιτρέπονται.
• Τρίτη βασική αρχή αποτελεί ο εντοπισμός των πόρων και των δυνατών σημείων του εξυπηρετουμένου σε μικροεπίπεδο, δηλαδή των στοιχείων της προσωπικότητας του και των προσωπικών του πόρων, σε μέσο επίπεδο, δηλαδή στο άμεσο περιβάλλον του και σε μακρό επίπεδο, δηλαδή στο επίπεδο της κοινότητας.
• Η διερεύνηση σε βάθος της συμπεριφοράς του συμβουλευόμενου, ώστε να γίνει κατανοητός ο τρόπος με τον όποιο οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι πράξεις του υπηρετούν συγκεκριμένους σκοπούς.

Στην κοινωνική εργασία μέσω της γνωσιακής-συμπεριφορικής προσέγγισης επιχειρείται η αντιμετώπιση της πραγματικότητας του εξυπηρετούμενο στο εδώ και τώρα, η συναισθηματική υποστήριξη και η εξεύρεση προσωρινών αμέσων λύσεων για τη διευθέτηση πρακτικών ζητημάτων. Σύμφωνα με τον Payne (2000) η επικέντρωση σε στόχους συνιστούν δομημένες παρεμβάσεις. Επομένως, η δράση είναι προγραμματισμένη και ακόλουθη προγραμματισμένο πρότυπο. Σε αυτές τις περιπτώσεις συνάπτονται «συμβόλαια» ή άλλες συγκεκριμένες συμφωνίες μεταξύ επαγγελματία και συμβουλευόμενου (Κανδυλάκη, 2008). Υπο αυτούς τους όρους, κατοχυρώθηκαν εβδομαδιαίες συναντήσεις με τον τρόφιμο Χ. σε χώρους όπως η τραπεζαρία της Μ.Φ.Η. ή στο δωμάτιό του.

2.2 Η δράση του κοινωνικού λειτουργού με τον καταθλιπτικό τρόφιμο  σύμφωνα με την γνωσιακή-συμπεριφορική προσέγγιση.

Σε πρώτο βήμα ο επαγγελματίας ζητά από τον ηλικιωμένο να μιλήσει για τις αρνητικές  σκέψεις αλλά και τις καταστάσεις που τις προκαλούν (Αβεντισιάν-Παγοροπούλου, 2000). Για παράδειγμα, ένα ηλικιωμένο άτομο που πάσχει από κατάθλιψη, νιώθει πότε διακατέχεται από αρνητικά συναισθήματα αλλά δεν γνωρίζει γιατί αισθάνεται έτσι. Ο ηλικιωμένος αισθάνεται τα συμπτώματα της κατάθλιψης, ενώ πίσω από αυτά κρύβονται αλληλένδετα αρνητικά συναισθήματα που συνιστούν την πραγματική αιτία του προβλήματος. Εδώ χρειάζεται η παρέμβαση του επαγγελματία για να βοηθήσει το καταθλιπτικό άτομο να σκεφτεί πιο καθαρά και λογικά και να εντοπίσει μόνο του τις αίτιες της καταθλιπτικής συμπεριφοράς του, ώστε να τις συνειδητοποιήσει και να τις ξεπεράσει.

Συμφώνα με την θεραπεία του γνωστικού συμπεριφορισμού, ο ηλικιωμένος καταγράφει σε ένα ημερολόγιο τις ευχάριστες και δυσάρεστες καθημερινές εμπειρίες του, αλλά και τις αυτόματες σκέψεις που κάνει μετά από κάθε εμπειρία. Μια φορά την εβδομάδα, συναντιέται με τον επαγγελματία και συζητούν το περιεχόμενο του ημερολογίου. Αναλύουν μαζί κάθε αρνητική σκέψη, γεγονός που οδηγεί τον ηλικιωμένο σε σχολιασμό των καταγεγραμμένων εμπειριών του. Στη συνέχεια ο ηλικιωμένος καλείται να κάνει θετικές σκέψεις στη θέση των αρνητικών (Αβεντισιάν-Παγοροπούλου, 2000).

Η θεραπεία του γνωστικού συμπεριφορισμού, είναι πολύ βοηθητική για τους ηλικιωμένους που πάσχουν από κατάθλιψη, καθώς αποτελούν ένα αρχείο του τρόπου σκέψεις τους. Έτσι, ο ηλικιωμένος μπορεί να συνειδητοποιήσει μόνος του τον παράλογο τρόπο σκέψης του και να επισημάνει σημεία όπου μπορεί να τον διορθώσει από μόνος του. Ακόμα, αποτελεί ένα τεκμήριο για όσους ηλικιωμένους πιστεύουν ότι είναι πολύ μεγάλοι για να αλλάξουν την προσωπικότητα τους, ότι μια σωστή καθοδήγηση από έναν επαγγελματία βοήθα στην εκμάθηση μερικών τρόπων για να μπορούν τα άτομα να χειρίζονται κατάλληλα τα άσχημα συναισθήματα που νιώθουν, αποτέλεσμα της καταθλιπτικής συμπεριφοράς τους (Χρυσούλα Μελισσά-Χαλικιοπούλου, 2006).

2.3 Ανάπτυξη στρατηγικών ενεργοποίησης των καταθλιπτικών τροφίμων στη Μονάδας Φροντίδας Ηλικιωμένων (Μ.Φ.Η.), σύμφωνα με την γνωσιακή-συμπεριφορική προσέγγιση.

Στα πλαίσια της ΜΦΗ, οι επαγγελματίες κοινωνικοί λειτουργοί αναπτύσσουν στρατηγικές και μεθόδους με τους τροφίμους για να τους βοηθήσουν στην διαχείριση των καταστάσεων που τους προκαλούν άγχος και επιβαρύνουν την συναισθηματική τους κατάσταση. Οι κύριοι μηχανισμοί ενεργοποίησης είναι η προώθηση της θρησκευτικότητας των τροφίμων, η αίσθηση της πραγματικότητας, η θετική στάση και η υποστήριξη από την οικογένεια τους (Choi, Ransom, Wyllie, 2008).

Συγκεκριμένα, ανεξάρτητα από την αποδοχή ή άρνηση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων τους, οι τρόφιμοι παρουσιάζουν ως τρόπο αποφυγής της συναισθηματικής φόρτισης από τις έγνοιες τους, την εμπιστοσύνη και την ευγνωμοσύνη τους στο Θεό (Choi, Ransom, Wyllie, 2008). Οι ηλικιωμένοι συνειδητοποιώντας την γήρανση του σώματος τους και το επερχόμενο τέλος, αναζητούν την ανακούφιση από αυτές τις ανησυχίες στο μεταφυσικό, μέσω της λατρείας. Επίσης, η θρησκευτικότητα ενδείκνυται για ανασκόπηση και αξιολόγηση του πρότερου βίου των τροφίμων που βοηθούν στην επαναξιολόγηση και την παραχάραξη στόχων και σκοπών για την μετέπειτα ζωή (Σαρόγλου, 2012).

Ένας άλλος παράγοντας που σχετίζεται με την ομαλή προσαρμογή και την συναισθηματική εκφόρτιση των τροφίμων είναι η ρεαλιστική αντιμετώπιση της πραγματικότητας στο ίδρυμα (Choi, Ransom, Wyllie, 2008). Οι ηλικιωμένοι πρέπει να κατανοήσουν ότι μπορούν να συνεχίσουν να ζουν μια φυσιολογική ζωή στο ίδρυμα. Ωστόσο, η τακτική βοήθεια από το προσωπικό είναι απαραίτητη για την σωματική ασφάλεια των τροφίμων και την αποφυγή ατυχημάτων, λήγω της κακής σωματικής τους κατάστασης και των μειωμένων αντοχών τους. Η εκτεταμένη βοήθεια του προσωπικού, μερικές φορές ενοχλεί τους τροφίμους καθώς το εκλαμβάνουν ως στέρηση της ικανότητας να ζουν ανεξάρτητοι. Κατά κύριο λόγο πάραυτα, οι τρόφιμοι εκτιμούν την κατάσταση τους και επιζητούν οι ίδιοι την βοήθεια των φροντιστών τους.

Πολύ σημαντική επίσης είναι η μετάδοση μιας θετικής οπτικής γωνίας της εισόδου των τροφίμων στο ίδρυμα (Choi, Ransom, Wyllie, 2008). Το γεγονός αυτό καθίσταται αναγκαίο, καθώς κάποιοι τρόφιμοι δεν εισήχθησαν με δίκη τους πρωτοβουλία στο ίδρυμα και κατ επέκταση τα συναισθήματα που βιώσαν ήταν αρνητικά. Η παρέμβαση του επαγγελματία στην περίπτωση αυτή, δίνοντας τα κατάλληλα ερεθίσματα στον τρόφιμο ώστε να συνειδητοποιήσει και να εκτιμήσει τη φροντίδα που του παρέχεται είναι πολύ σημαντική. Είναι λόγος να νιώσει οικείο το προσωπικό, να το εμπιστευτεί  και να προσαρμοστεί με μεγαλύτερη ευκολία στο ίδρυμα.

Τέλος, σημαντικός παράγοντας για την αντιμετώπιση της γεροντικής κατάθλιψης είναι η οικογενειακή υποστήριξη στον ηλικιωμένο. Τα άτομα που κρατούν στενές επαφές με τον οικογενειακό τους κύκλο προσαρμόζονται πιο εύκολα στο ιδρυματικό περιβάλλον, δεν παρουσιάζουν ψυχικές διαταραχές στο νέο περιβάλλον διαμονής τους και κατ επέκταση, συμπτώματα κατάθλιψης. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι οι τρόφιμοι δεν νιώθουν εγκαταλελειμμένοι και μόνοι (Choi, Ransom, Wyllie, 2008). Η υποστήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον γίνετε με τη μορφή τακτικών επισκέψεων του τροφίμου στο γηροκομείο ή με τη συμμέτοχη του τροφίμου και των μελών της οικογένειας σε δραστηριότητες εκτός ιδρύματος, όπως οικογενειακά γεύματα, βόλτες.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο : ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ

3.1 Σκοπός, επιμέρους στόχοι και υποθέσεις της μελέτης περίπτωσης.

Η έρευνα αποσκοπεί στη μελέτη της γεροντικής κατάθλιψης κατά την πρακτική άσκηση 2 της ασκούμενης κοινωνικής λειτουργού στο Μ.Φ.Η. Κομοτηνής. Σε αυτήν αναδεικνύονται τα ιδιαίτερα γνωρίσματα των καταθλιπτικών τροφίμων και επιχειρείται η γνωριμία των αναγνωστών της εργασίας με τη νόσο.

Επιμέρους στόχοι της έρευνας είναι η ανάδειξη των τεχνικών που απαρτίζουν τη διαγνωστική εκτίμηση της γεροντικής κατάθλιψης και θα οδηγήσουν κατ επέκταση στη βελτίωση της καθημερινότητας του τροφίμου.  Η διαγνωστική εκτίμηση περιλαμβάνει την άντληση πληροφοριών της παρατήρησης συμπεριφοράς· την ανίχνευση των φόβων, αμφιβολιών που αναφέρονται από τον κ.Μ.· τη διερεύνηση των συναισθημάτων και σκέψεων που διατηρούν τη συμπεριφορά, δηλαδή την γεροντική κατάθλιψη· την εξέταση των συμπεριφορών του κ.Μ. που θα πρέπει να ενισχυθούν ή να περιοριστούν· τη διερεύνηση του πού εμφανίζονται τα προβλήματα, με ποια γεγονότα συνδέονται, τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια που εκτυλίσσονται και τί ακλουθεί· στην καταγραφή του τρόπου με τον όποιο ο κύριος κ.Μ. παρουσιάζει το πρόβλημα του και τις διερευνήσεις πέραν των θεμάτων που αυθόρμητα  αναφέρει κατά την επικοινωνία μας (Κανδυλάκη, 2008).

Η υπόθεση της έρευνας είναι ότι η γνωσιακή-συμπεριφορική προσέγγιση λειτουργεί βοηθητικά σε άτομα που πάσχουν από γεροντική κατάθλιψη. Ο καταθλιπτικός τρόφιμος κυριεύεται από αρνητικές σκέψεις που οδηγούν σε σωματική αδυναμία, εσωτερική ανησυχία, άγχος και έχουν αντίκτυπο σε κάθε δραστηριότητα της καθημερινότητας του.  Σε αυτό το σημείο παρεμβαίνει η ασκούμενη κοινωνική λειτουργός-ερευνήτρια. Μέσω της γνωσιακής-συμπεριφορικής προσέγγισης επιδιώκει την αλλαγή στον τρόπο σκέψης του τροφίμου και κατά συνέπεια και των συναισθημάτων που τον συνοδεύουν (Κανδυλάκη, 2008).

3.2 Μεθοδολογία έρευνας

Για την συλλογή δεδομένων της γεροντικής κατάθλιψης τροφίμων της Μ.Φ.Η. επιλέχθηκε  η ποιοτική έρευνα. Ο λόγος επιλογής είναι ότι η ποιοτική έρευνα προσπαθεί να κατανοήσει και να εξάγει νοήματα από τα παρατηρούμενα φαινόμενα μέσα από την οπτική αντίληψη των συμμετεχόντων. Όλη η ποιοτική έρευνα χαρακτηρίζεται από την αναζήτηση του νοήματος και της κατανόησης, με τον ερευνητή ως το πρωταρχικό εργαλείο της συλλογής και ανάλυσης δεδομένων, οπού μέσα από μια επαγωγική θεώρηση προκύπτει ένα πλούσιο περιγραφικό προϊόν  (Merriam, 2002).

Κύριο εργαλείο της ποιοτικής ερευνητικής μεθόδου που χρησιμοποιήθηκε είναι ο διάλογος. Μέσω του διαλόγου δίνεται συνέχεια σε ενδιαφέρουσες αποκρίσεις και διερευνώνται τα κίνητρα του υποκειμένου, με τρόπο που δεν είναι εφικτός με ερωτηματολόγια, εργαλείο της ποσοτικής μεθόδου. Επίσης, επιτρέπει την παρατήρηση μη λεκτικών ενδείξεων, που μπορούν να δώσουν μηνύματα που θα βοηθήσουν στην κατανόηση των προφορικών αποκρίσεων και συμπεριφορών του ατόμου. (Robson, 2010)

Η ασκούμενη κοινωνική λειτουργός είναι ταυτόχρονα και η ερευνήτρια που μελετά εκ των υστέρων το υλικό της πρακτικής της. Την περίοδο διεξαγωγής της μελέτης, η ασκούμενη κοινωνική λειτουργός-ερευνήτρια ασκούσε την πρακτική της κανονικά στο πλαίσιο και η εργασία της με τη μελέτη περίπτωσης αποτελούσε μέρος των καθηκόντων της στο ίδρυμα.

3.3 Μεμονωμένη μελέτη περίπτωσης.

Η μελέτη περίπτωσης (ΜΠ) ταξινομείται στην κατηγορία των ποιοτικών ερευνών. Η ποιοτική έρευνα είναι μια διερεύνηση που θεμελιώνεται στην υπόθεση ότι άτομα κατασκευάζουν κοινωνική πραγματικότητα με την μορφή σημασιών και ερμηνειών, και ότι αυτές οι κατασκευές τείνουν να γίνονται μεταβατικές και περιπτωσιακές. Η κυριαρχούσα μεθοδολογία είναι να αντληθούν αυτές οι σημασίες και ερμηνείες με την εντατική μελέτη περιπτώσεων σε φυσικούς χώρους και με την υποβολή των ευρημάτων σε αναλυτική επαγωγή (Yin, 1994).

Η μεμονωμένη μελέτη εστιάζει στη μελέτη περίπτωσης ενός ατόμου. Κατά την μεμονωμένη μελέτη περίπτωσης γίνετε λεπτομερής αναφορά για ένα πρόσωπο, ενώ λαμβάνεται παράλληλα υπόψη και το περιβάλλον που το πλαισιώνει (Robson, 2010).  Επικεντρώνεται δηλαδή σε προγενέστερους παράγοντες, αντιλήψεις και στάσεις που προηγούνται της εισαγωγής του τροφίμου και έχουν χρησιμοποιηθεί για να διερευνήσουν πιθανές αιτίες και παράγοντες που συμβάλλουν στο αποτέλεσμα της συμπεριφοράς του ατόμου τώρα.

Επιλέχθηκε η συγκεκριμένη μέθοδος, καθώς η μελέτη επικεντρώνεται στους παράγοντες, αντιλήψεις και στάσεις πριν την εισαγωγή του τροφίμου στο ίδρυμα για να διερευνήσει τις αίτιες που οδήγησαν στην καταθλιπτική συμπεριφορά.

Στην παρούσα εργασία εξετάζεται αναλυτικά, η εργασία με τον κύριο Σ.Μ., ηλικιωμένο τρόφιμο της Μ.Φ.Η. Κομοτηνής που πάσχει από γεροντική κατάθλιψη. Το κύριο θέμα που διερευνάται στη μελέτη περίπτωσης είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της παρέμβασης στο χώρο της Μ.Φ.Η. με τον ηλικιωμένο καταθλιπτικό τρόφιμο υπό το πρίσμα της γνωστικής-συμπεριφορικής προσέγγισης.

Ο βαθμός αποτελεσματικότητας της παρέμβασης της γνωσιακής-συμπεριφορικής προσέγγισης αναμένεται να εκδηλωθεί με μείωση ή εξάλειψη των καταθλιπτικών συμπτωμάτων του τροφίμου, βελτίωση της κοινωνικής λειτουργικότητας του στο ίδρυμα με τους άλλους τροφίμους αλλά και με το προσωπικό, ενασχόληση με δραστηριότητες που τον χαροποιούν και τέλος με την διατήρηση των αλλαγών που επέφερε η παρέμβαση στον τρόφιμο.

3.4 Σύντομη περιγραφή κοινωνικού ιστορικού του τροφίμου.

Ο κ.Μ., ετών 77, είναι ένας ηλικιωμένος τρόφιμος της Μ.Φ.Η. Κομοτηνής. Ο εν λόγω κύριος, γεννήθηκε στο Δοξάτο Δράμας, γενέτειρα του πατερά του, το 1937. Στα 6 του χρόνια μετακόμισαν οικογενειακώς στον Ίασμο Κομοτηνής, γενέτειρα της μητέρας του, για οικογενειακούς και συναισθηματικούς λόγους της μητέρας του. Ο κ.Μ. απέκτησε 3 μικρότερες ξαδέρφες.

Σε ηλικία 17 χρονών, ο κ.Μ. γνώρισε την γυναίκα του, την οποία σύντομα παντρεύτηκε. Το ζευγάρι δεν απέκτησε παιδιά. Εργαστήκαν μαζί από νεαρή ηλικία στον κλάδο της κτηνοτροφίας, μέχρι το τέλος ζωής της συζύγου του κ.Μ, το 2009.

Μετά τον θάνατο της συζύγου του, ο κ.Μ. δεν μπορούσε να τα καταφέρει μονός του στο επάγγελμα του και εθελούσια συνταξιοδοτήθηκε. Την φροντίδα του ανέλαβαν τα ανίψια του για μερικούς μήνες, αλλά εξαιτίας των αυξημένων αναγκών του και των υποχρεώσεων οικογενειακής και επαγγελματικής φύσης τους, του πρότειναν να εισήχθη στη Μ.Φ.Η. Κομοτηνής, το ίδιο έτος.

Ο κ.Μ. δεν ήταν αρνητικός στην εισαγωγή του στο ίδρυμα , καθώς πέρα από οικιακή, ιατροφαρμακευτική, νοσηλευτική φροντίδα, ένιωθε μοναξιά και επιζητούσε την συντρόφια. Με δίκη του πρωτοβουλία και έπειτα από συνεννόηση με τα ανίψια του, εισήχθη στο ίδρυμα.

Ο κ.Μ. δεν πάσχει από κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας, τόσο παθολογικής, όσο ψυχολογικής-νευρωτικής φύσεως. Παρουσιάζει ωστόσο συχνά, εντόνους σωματικούς πόνους στα κάτω άκρα του. Αυτό το γεγονός τον αδιαθέτησε ακόμα περισσότερο, καθώς ο κ.Μ. συχνά δραστηριοποιούνταν στο παρελθόν, ως τραπεζοκόμος στο ίδρυμα. Αυτός είναι και ο παρουσιαζόμενος λόγος από τον ίδιο που τον καθιστά αδύναμο και χωρίς όρεξη.

Στα πλαίσια του ιδρύματος, ο εν λόγο κύριος είναι πολύ φιλικός και κοινωνικός με τους περισσότερους τροφίμους και το προσωπικό. Είναι ιδιαίτερα αγαπητός. Έχει σχηματίσει την δίκη του παρέα που αποτελείται κυρίως από 3 άτομα. Συχνά, δηλώνει αδιάθετος λόγο των σωματικών του πόνων και μελαγχολεί για τον αποχωρισμό του από την σύζυγο του, αλλά και από το οικείο φυσικό και οικογενειακό περιβάλλον.

Η συνεργασία του κ.Μ. με την ασκούμενη κοινωνική λειτουργό, ήταν άψογη. Ο εξυπηρετούμενος ήταν πρόθυμος να επικοινωνήσει σε κάθε αίτημα επικοινωνίας της ασκούμενης.. Πάντα ομιλητικός, συνεργάσιμος, ευγενικός.

3.5 Παρουσίαση μελέτης περίπτωσης.

Συνάντηση 1η

Την Πέμπτη, 08.05.2014 επισκέφτηκα τον κ.Μ. στο δωμάτιο του πριν το μεσημεριανό γεύμα στο ίδρυμα. Η επικοινωνία μας διήρκησε γύρω στα 15 λεπτά. Σκοπός της επίσκεψης μου ήταν η ενημέρωση του τροφίμου για τις εβδομαδιαίες μας συναντήσεις και τον καθορισμό από κοινού της μέρας, της ώρας και του τόπου διεξαγωγής τους. Ως στόχο της επίσκεψης μου έθεσα την συνεργασία του τροφίμου για τις προγραμματισμένες συναντήσεις μας.

Ο κ.Μ. από την αρχή της επίσκεψης μου δεν έδειχνε ευδιάθετος. Εξέφρασα το ενδιαφέρον μου για την κατάσταση του και συζητήσαμε αρχικά για τους λόγους της αδιαθεσίας του. Ο ίδιος απέδωσε την αδιαθεσία του σε σωματικούς πόνους των κάτω άκρων που έχουν αντίκτυπο στην ψυχολογία του. Προσπάθησα να τον εμψυχώσω διαβεβαιώνοντας τον ότι οι πόνοι θα περάσουν με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και πρότεινα να καλέσω την νοσηλεύτρια, όπως και έγινε στο πλαίσιο της επαγγελματικής μας συνεργασίας με το προσωπικό. Παύσαμε για λίγο την συζήτηση μας και μετά την χορήγηση παυσίπονου από την νοσηλεύτρια συνεχίσαμε. Σταδιακά ο ηλικιωμένος άρχισε να γίνετε πιο ομιλητικός και ευδιάθετος, καθοδηγώντας τα θέματα της συζήτησης. Η συζήτηση κατευθύνθηκε στην οικογενειακή του κατάσταση, την απώλεια αγαπημένων πρόσωπων και κυρίως της συζύγου του. Στο τέλος της συζήτησης πριν αποχαιρετιστούμε τον ρώτησα αν θα ήθελε να επαναλάβουμε την συζήτηση μας. Ο εξυπηρετούμενος ήταν ένθερμος και ορίστηκε η Πέμπτη ως η επομένη συνάντηση μας στο δωμάτιο του κ.Μ.

Στην αναφορά αγαπημένων πρόσωπων ο εξυπηρετούμενος είχε άνετη και χαλαρή στάση σώματος αλλά και τόνο φωνής. Ωστόσο, απέφευγε να με κοιτά στο πρόσωπο καθώς μιλούσε, παρά μόνο όταν περιέγραφε κάποιο γεγονός, το οποίο ήταν ιδιαιτέρως σημαντικό γι αυτόν. Από αυτό κατάλαβα ότι η απώλεια της γυναικάς του είναι μια οδυνηρή ανάμνηση γι αυτόν. Δυσκολευόταν στη διαχείριση της ανάκλησης των αναμνήσεων που του προκαλούσαν συγκίνηση. Έδειξα ενδιαφέρον και ευαισθησία στις αφηγήσεις του με την προσεκτική ακρόαση και κοιτώντας πάντα τον εξυπηρετούμενο στο πρόσωπο. Προσπάθησα να είμαι διακριτική και να θέτω ερωτήσεις που να μην φορτίζουν συναισθηματικά περαιτέρω τον εξυπηρετούμενο.

Συνάντηση 2η

Την Πέμπτη, 15.05.2014 λίγο πριν το μεσημεριανό γεύμα των τροφίμων επισκέφτηκα πάλι το δωμάτιο του κ.Μ. στα πλαίσια της προγραμματισμένης μας συνάντησης. Η επικοινωνία μας διήρκησε 15 λεπτά. Σκοπός της επίσκεψης μου ήταν η ενημέρωση μου από τον ίδιο για την κατάσταση υγείας του. Στόχος μου να βελτιώσω την ψυχολογική του κατάσταση, δείχνοντας του ενδιαφέρον και προσοχή για την κατάσταση του.

Όταν χτύπησα την πόρτα του δωματίου του ο κ.Μ ήταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι του. Είχα ήδη πληροφορηθεί από τις νοσηλεύτριες και τροφίμους ότι εδώ και κάποιες μέρες ο ηλικιωμένος είχε ασθενήσει και περιοριζόταν να ξαπλώνει στο δωμάτιο του. Το γεγονός της ασθένειας του το επιβεβαίωσε και ο ίδιος. Συζητήσαμε για την κατάσταση υγείας του, πώς νιώθει, αν είχε κάποια βελτίωση από τις προηγούμενες μέρες, τους λόγους στους οποίους μπορεί να οφείλονταν η ασθένεια του. Τον συμβούλευσα να ξεκουράζεται όσο μπορεί, ώστε γρήγορα να γίνει καλά. Με αφορμή αυτή την συμβουλή μου ο κ.Μ. μου εξέφρασε την απογοήτευση που του προκαλεί η επιβαρυμένη κατάσταση υγείας του. Μου ανέφερε ότι δεν έχει τη δύναμη να περπατήσει, ούτε να ασχοληθεί με τις ασχολίες του ως τραπεζοκόμος. Του πρότεινα αν θέλει να το συζητήσουμε, αλλά ο ηλικιωμένος εμφανώς κουρασμένος από την συζήτηση μου πρότεινε να διακόψουμε. Έτσι διακόψαμε την συζήτηση μας μέχρι την επόμενη μας συνάντηση.

Σε όλη τη διάρκεια της συζήτησης μας ο ηλικιωμένος ήταν καταβεβλημένος. Ωστόσο, φάνηκε ότι ήθελε να επικοινωνήσουμε σε μια προσπάθεια ενεργοποίησης του εαυτού του από την κατάσταση του συνεχομένου ύπνου. Μέσω της προσεκτικής ακρόασης εξέφρασα το ενδιαφέρον μου για το άτομο και την σημαντικότητα του για εμένα. Με την μη κατεύθυνση του θέματος της συζήτησης, επέτρεψα στον ηλικιωμένο να παρουσιάσει τα θέματα που τον απασχολούν, με την σειρά που θέλει και με τον τρόπο που πιστεύει καταλληλότερο. Με την οικειότητα που αναπτύξαμε ο ηλικιωμένος ήταν ειλικρινής μαζί μου, αποδεικτικό στοιχειό το σημείο όπου δεν μπορούσε άλλο να συνεχίσει και μου το φανέρωσε. Θεωρώ ότι ο στόχος της επίσκεψης μου επετεύχθητε, καθώς φάνηκε ο ηλικιωμένος διαθέσιμος να επικοινωνήσει πάρα την επιβαρυμένη κατάσταση υγείας του.

Συνάντηση 3η

Στις 22.05.2014 και ημέρα Πέμπτη επισκέφτηκα για την προγραμματισμένη μας συνάντηση το δωμάτιο του κ.Μ., με στόχο να συνεχίσουμε την συζήτηση της προηγούμενης συνάντησης. Ωστόσο, ο ηλικιωμένος εξαιτίας της σωματικής του ασθένειας, που ακόμα παρουσιάζει, είναι εξαιρετικά καταβεβλημένος και κοιμόταν. Έκρινα ότι έπρεπε να τον αφήσω να ξεκουραστεί και ανέβαλα για το συντομότερο δυνατό την επικοινωνία μας.

Συνάντηση 4η

Στις 23.05.2014, ημέρα Παρασκευή επισκέφτηκα πάλι το δωμάτιο του κ.Μ. καθώς την προηγούμενη μέρα της συνάντησης μας κοιμόταν και δεν τον ενόχλησα. Σκοπός της σημερινής μου επίσκεψης είναι να αναπληρώσω την προηγούμενη συνάντηση. Η επικοινωνία μας συντελέστηκε πριν το μεσημεριανό γεύμα και  διήρκεσε 10 λεπτά.

Αρχικά όταν μπήκα στο δωμάτιο του κ.Μ. κοιμόταν, αλλά μόλις χτύπησα την πόρτα ξύπνησε και με προσκάλεσε να περάσω. Ήταν ξαπλωμένος και άκεφος. Μιλήσαμε για την κατάσταση υγείας του. Στην πορεία της συζήτησης άρχισε να γίνετε πιο ευδιάθετος και να χαμογελάσει.. Μου φανέρωσε ότι πονούσε πολύ σωματικά και ότι ζαλιζόταν συνεχώς γι αυτό και δεν έχει αντοχές να σηκωθεί από το κρεβάτι. Του γνωστοποίησα ότι όταν νιώθει κουρασμένος θα παύσουμε την συζήτηση και συμφώνησε. Το γεγονός μη βελτίωσης της κατάστασης υγείας του και των αντοχών του μου ανέφερε ξανά ότι τον επηρεάζει πολύ αρνητικά στην ψυχολογία του. Κατάλαβα ότι για να το αναφέρει ξανά μόνος του ο ηλικιωμένος, είναι σημαντικό γι αυτόν και μετατόπισα το κέντρο βάρους της συζήτησης σε αυτό το θέμα.

Κράτησα ρεαλιστική στάση απέναντι στον κ.Μ. Αρχικά τον ρώτησα ποιες είναι οι δραστηριότητες που θα ήθελε να κάνει στο ίδρυμα και που εξαιτίας της κατάστασης του δεν μπορεί. Μου απάντησε οι καθημερινές του βόλτες και οι δραστηριότητες τραπεζοκόμου. Με δεδομένη την κατάσταση του, τον διαβεβαίωσα ότι η ασθένεια του και οι κατ επέκταση οι πόνοι που νιώθει, θα περάσουν με την σωστή θεραπεία. Τότε θα μπορεί να δραστηριοποιείται ξανά σε ότι αυτός επιθυμεί. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ό,τι και τώρα το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να ξαπλώνει και να κοιμάται. Αγαπημένη ασχολία του κ.Μ. είναι να παίζει χαρτιά με την παρέα του, την κα.Ρ. Του πρότεινα όταν νιώθει μόνος, είτε με την δική μου παρουσία, είτε όχι, να προσκαλεί την κα.Ρ. για να παίζουν χαρτιά. Ακόμα ένα θετικό στοιχειό είναι ότι το δωμάτιο της εν λόγο κυρίας βρίσκεται ακριβώς δίπλα στου κ.Μ. Αυτό θα του επέτρεπε όταν ελαττώνονται οι πόνοι του να την επισκεφτεί ακόμα και ο ίδιος στο δωμάτιο της, καθώς η απόσταση που έχει να διανύσει είναι πάρα πολύ μικρή και ανά πασά στιγμή μπορεί να επιστρέψει στο δωμάτιο του. Οι προτάσεις μου φάνηκαν να του αρέσουν. Σε αυτό το σημείο με δική μου πρωτοβουλία διακόψαμε την συζήτηση μας, βλέπονταν τον ηλικιωμένο κουρασμένο. Ανανεώσαμε την συνάντηση μας για την επομένη εβδομάδα.

Αρχικά ο κ.Μ. δεν είχε καλή ψυχολογία και ήταν καταβεβλημένος από την κατάσταση υγείας του. Σταδιακά, με την παρουσίαση των εγνοιών του και την συζήτηση μας γύρω από αυτά φάνηκε να του ενστάλαξα αισιοδοξία.  Αυτός είναι και ο κύριος στόχος της παρέμβασης μου με τον ηλικιωμένο. Η στάση μου ήταν κυρίως ενθαρρυντική και συμβουλευτική.

Συνάντηση 5η

 Στις 29.05.2014 επισκέφτηκα τον κ.Μ. στο δωμάτιο του λίγο πριν το μεσημεριανό. Η επικοινωνία μας κράτησε γύρω στα 10 λεπτά. Σκοπός της επίσκεψης μου ήταν η ενημέρωση της σωματικής και ψυχολογικής κατάστασης του κ.Μ., καθώς την τελευταία εβδομάδα είχε βελτιωθεί εμφανώς. Επίσης, να διαπιστώσω αν τήρησε και κατά ποσό ήταν βοηθητικές οι δραστηριότητες που είχαμε συζητήσει στην προηγούμενη συνάντηση μας.

Ο ηλικιωμένος ήταν πολύ ευδιάθετος, καθώς οι πόνοι του είχαν υποχωρήσει και επέστρεψε στις καθημερινές δραστηριότητες του στο ίδρυμα. Ήταν χαμογελαστός καθ όλη την διάρκεια της επικοινωνίας μας. Η συζήτηση μας κινήθηκε γύρω από τις αλλαγές στην καθημερινότητα του. Μου περιέγραψε τις καθημερινές του δραστηριότητες του, όπως την ικανότητα του να παραβρίσκεται στην τραπεζαρία για τα γεύματα του, σε αντίθεση με πριν που τον τάιζαν οι νοσηλεύτριες στο δωμάτιο του. Έπειτα, μετά από κάθε γεύμα βοηθά στο μάζεμα των πιάτων το προσωπικό, αναπαύεται και το απόγευμα μετά το γεύμα παίζουν με την κα.Ρ. αλλά και με  άλλους ηλικιωμένους παιχνίδια με τράπουλα. Τέλος, όταν τον ρώτησα αν τον βοήθησαν οι συμβουλές μου όταν νιώθει πως θέλει παρέα, μου απάντησε ότι τις είχε στο μυαλό του.

Ο εξυπηρετούμενος φαινόταν αισθητά ανανεωμένος. Η συνάντηση μου με τον ηλικιωμένο μου προκάλεσε ικανοποίηση, καθώς είδα τον σκοπό των προηγούμενων επισκέψεων μου ότι επετεύχθητε. Ο ηλικιωμένος ξεπέρασε στο μεγαλύτερο βαθμό το πρόβλημα υγείας του. Αυτό κατ επέκταση επηρέασε άκρως θετικά την ψυχολογία του. Ωστόσο, το γεγονός ότι έλαβε υπόψιν τις προτάσεις μου, με έκανε να νιώσω ότι συνέβαλα και εγώ σε ένα μέρος της συναισθηματικής ανάτασης του.

Συνάντηση 6η

Στις 05.06.2014 συναντήθηκα για την εβδομαδιαία μας συζήτηση τον κ.Μ. στο δωμάτιο του, πριν το μεσημεριανό. Η επικοινωνία μας διήρκεσε 15 λεπτά. Σκοπός της επίσκεψης μου ήταν η άντληση πληροφοριών για τη συμπλήρωση του κοινωνικού ιστορικού του ηλικιωμένου. Με την αφορμή των ερωτήσεων του ιστορικού, που περικλείουν όλο το φάσμα της προσωπικής ζωής του ηλικιωμένου, θα τον αφήσω να κατευθύνει τα θέματα της συνάντησης.

Ο ηλικιωμένος συνεχίζει και είναι πολύ καλά στην υγεία του. Με δέχτηκε με μεγάλη προθυμότατα στο δωμάτιο του. Τον ενημέρωσα αρχικά για τον σκοπό της επίσκεψης μου, για το περιεχόμενο του κοινωνικού ιστορικού και τον σκοπό συμπλήρωσης του. Ο ηλικιωμένος κατεύθυνε την συζήτηση στις ασχολίες που είχε πριν την εισαγωγή του στο ίδρυμα και κυρίως στην κτηνοτροφία. Μου μίλησε για την οικογένεια του και την σύζυγο του. Η επίσκεψη έκλεισε εξαιτίας του σερβιρίσματος του μεσημεριανού γεύματος στο ίδρυμα, με αποτέλεσμα να μην έχει ολοκληρωθεί η συμπλήρωση των στοιχείων του κοινωνικού ιστορικού. Έτσι, ορίστηκε μια επομένη συνάντηση.

Ο ηλικιωμένος αρχικά ήταν πολύ ευδιάθετος. Κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας φάνηκε να αναβιώνει τις αναμνήσεις του. Παρουσίασε ανάμεικτα συναισθήματα. Σε αναμνήσεις όμορφες, οπού μιλούσε για τα παιδικά του χρόνια και τον έγγαμο βίο του ήταν χαμογελαστός. Σε αναμνήσεις όπως η απώλεια των γονιών, των αδέρφωνα και της συζύγου του, φάνηκε να μελαγχολεί πάρα την προσπάθεια του να το κρύψει κοιτάζοντας νευρικά δεξιά και αριστερά. Από την πλευρά μου προσπάθησα να είμαι διακριτική στα προσωπικά του ζητήματα, ώστε να μην παρεξηγηθεί το ενδιαφέρον μου. Χρησιμοποίησα την τεχνική της σιωπής (Δημοπούλου-Λαγωνικά, 2011), ως ένδειξη κατανόησης και οικειότητας με τον ηλικιωμένο, σε σημεία συναισθηματικής φόρτισης του για  να ηρεμήσει.

Συνάντηση 7η

Στις 12.06.2014 επισκέφτηκα για τελευταία φορά στα πλαίσια των εβδομαδιαίων μας συναντήσεων τον κ.Μ. Στο δωμάτιο του. Η επικοινωνία μας διήρκεσε 20 λεπτά. Σκοπός της επίσκεψης μου ήταν η συνέχιση συμπλήρωσης του κοινωνικού ιστορικού του, αλλά και η ενημέρωση του για την ολοκλήρωση των συναντήσεων μας.

Όταν μπήκα στο δωμάτιο του ο κ.Μ. Κοιμόταν. Τον ξύπνησα και τον ενημέρωσα ότι ήρθα για την συνάντηση μας, αν θέλει να επικοινωνήσουμε θα βρίσκομαι στην τραπεζαρία. Αμέσως ο ηλικιωμένος σηκώθηκε από το κρεβάτι του και με προσκάλεσε να περάσω. Αυτό ήταν και το πρώτο σημάδι διαθεσιμότητας να επικοινωνήσουμε. Ο ηλικιωμένος ήταν ευδιάθετος. Ακολούθησα την ίδια τακτική με την προηγούμενη μας συνάντηση, δηλαδή με βάσει τις ερωτήσεις συμπλήρωσης του κοινωνικού ιστορικού άφησα τον ηλικιωμένο να  κατευθύνει την συζήτηση μας. Αυτή τη φορά συζητήσαμε για την άποψη που έχει για την διαβίωση του στο ίδρυμα, την συμβίωση του με τους άλλους τροφίμους, αλλά και την γνώμη του για τις συζητήσεις που είχαμε. Ο κ.Μ. μου ανέφερε τα παράπονα του για το φαγητό, αλλά και άλλες καθημερινές δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην συμβίωση του με τροφίμους, όπως καθημερινές παρεξηγήσεις με τροφίμους και εντάσεις με το προσωπικό. Όταν τον ρώτησα να μου πει την άποψη του για τις συζητήσεις μας, μου είπε ότι τους δίνουμε ζωή και χαρακτηριστικά είπε ‘’σας ευχαριστούμε που έρχεστε και συζητάμε’’. Σε αυτό το σημείο έσφιξα το χέρι του ηλικιωμένου και του απάντησα ότι θα είμαστε εδώ για να τα συζητάμε όλα, ευχαρίστησα τον κ.Μ. για τη συνεργασία του να συμπληρώσω το κοινωνικό ιστορικό του, τον αποχαιρέτησα και έφυγα.

Ο εξυπηρετούμενος καθ όλη τη διάρκεια της επικοινωνίας μας ήταν πολύ ευδιάθετος και πρόθυμος να μου απαντήσει με όσες λεπτομέρειες παραπάνω μπορούσε. Στο σημείο όπου ζητήθηκε η γνώμη του για την συνεργασία μας, ο κ.Μ. εξέφρασε το αίτημα του για ουσιαστική επικοινωνία, προσοχή και ενδιαφέρον. Η απάντηση του αλλά και ο τρόπος που το εξέφρασε με συγκίνησαν. Θεωρώ ότι όλοι οι κόποι μου ανταμείφτηκαν όταν ένα άτομο που δεν με γνώριζε 6 μήνες πριν, με νιώθει πλέον τόσο οικείο πρόσωπο και μου δείχνει εμπιστοσύνη και ειλικρίνεια.

Συμπεράσματα-προτάσεις-δυσκολίες μελέτης περίπτωσης

Τα συμπεράσματα που εξήχθησαν από την μελέτη περίπτωσης του κ.Μ. στο πλαίσιο της Μ.Φ.Η. Κομοτηνής, αποτέλεσε μια πολύ ελκυστική και γόνιμη εμπειρία για την ασκούμενη κοινωνική λειτουργό.

Οι παράγοντες που κάνουν εμφανή τη γεροντική κατάθλιψη στον κ.Μ. είναι η σωματική φθορά και η μείωση των λειτουργικών ικανοτήτων του, όπως παρουσιάστηκε και στις εβδομαδιαίες επισκέψεις. Οι σωματικές αλλαγές και το γεγονός ότι ο ηλικιωμένος είναι επιρρεπής σε ασθένειες, τον αγχώνουν, καθώς συνειδητοποιεί την πορεία πριν τον θάνατο. Ωστόσο, συμφώνα με τους Ζήντρου, Βασιλοπούλου, Βακάλη και συν (2014) η σωματική φθορά μπορεί να είναι λανθάνων παράγοντας , καθώς είναι πιο εύκολο να εκφραστεί ένα σωματικό πρόβλημα από τον ηλικιωμένο, πάρα μια συναισθηματική διαταραχή.

Άλλοι παράγοντες που παρουσιαστήκαν είναι η αναπόληση αναμνήσεων από την πρώιμη και μέση ηλικία. Αυτό περιλαμβάνει τις δραστηριότητες και τον τρόπο ζωής που υιοθετούσε το άτομο και πλέον δεν δύναται, αλλά και αγαπημένα πρόσωπα τα οποία έχουν απεβιώσει. Ο θάνατος αγαπημένων, συνομήλικων πρόσωπων είναι επίσης ένα στοιχειό που οδηγεί τον ηλικιωμένο να περιμένει το ‘’τέλος’’ του, αλλά και επίσης συμβάλλει στην αίσθηση μοναχικότητας του ηλικιωμένου. Προτάσεις βελτίωσης της δομής Μ.Φ.Η. Κομοτηνής, ως προς τους ηλικιωμένους καταθλιπτικούς τροφίμους της, θα μπορούσαν να εξαχθούν από τη συγκεκριμένη μελέτη.

Αρχικά, η παρουσία ενός μόνιμου επαγγελματία κοινωνικού λειτουργού κρίνεται απαραίτητη. Οι ηλικιωμένοι έχουν ανάγκη την καθημερινή επικοινωνία, ώστε να μοιράζονται τις έγνοιες που τους απασχολούν με τον κοινωνικό λειτουργό, αλλά και να μαθαίνουν τεχνικές, με απώτερο σκοπό τον αυτοέλεγχο των συναισθηματικών διαταραχών τους. Ο κοινωνικός λειτουργός σχεδιάζει δράσεις με τους τροφίμους, με σκοπό τη βελτίωση ή τουλάχιστον την σταθερότητα του επίπεδου εμφάνισης της νόσου.

Η παρουσία ενός ψυχολόγου-ψυχιάτρου θα βοηθούσε πολύ, καθώς μέσω της επαγγελματικής σχέσης με τον κοινωνικό λειτουργό θα προσέγγιζαν τόσο από την ψυχιατρική, όσο και από την ψυχολογική άποψη την ασθένεια. Αυτό θα βελτίωνε την αποτελεσματικότητα των δράσεων των επαγγελματιών.

Τέλος, η παρουσία ενός φυσιοθεραπευτή κρίνεται απαραίτητη. Σε πολλά σημεία της εργασίας αναφέρθηκε η σχέση εξάρτησης της ψυχολογικής από την σωματική κατάσταση των ηλικιωμένων. Ο φυσιοθεραπευτής μέσω των παρεχόμενων υπηρεσιών του θα βελτίωνε την σωματική κατάσταση των ηλικιωμένων και θα βοηθούσε στην εξάλειψη των σωματικών τους πόνων, κύριο παράγοντα εμφάνισης της γεροντικής κατάθλιψης.

Δυσκολίες που αντιμετωπίστηκαν κατά την μελέτη ήταν κυρίως στην επικοινωνία, εξαιτίας των προβλημάτων υγείας του τροφίμου, που έφεραν αντιμέτωπη την ασκούμενη κοινωνική λειτουργό με δεοντολογικές συγκρούσεις. Η  διαχείριση της οικειότητας της ασκούμενης με τον ηλικιωμένο τρόφιμο απασχόλησε από την αρχή τη συνεργασία και έγινε προσπάθεια να τηρηθεί η σχέση σε επαγγελματικό επίπεδο. Τέλος, δυσκολία προκάλεσε και η επαγγελματική εξουθένωση της ασκούμενης, καθώς μικροπρόθεσμα θεωρούσε ότι οι σκοποί και στόχοι των εβδομαδιαίων επισκέψεων της στον κ.Μ. δεν είχαν κάποια εξέλιξη και δεν επιτεύχθηκαν.

Επίλογος

Κατά την ύστερη ηλικία συχνά τα άτομα προσβάλλονται από την γεροντική κατάθλιψη. Η νόσος προσβάλλει εξίσου άντρες και γυναίκες. Ιδίως σε ένα πλαίσιο Μ.Φ.Η. οι παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση της νόσου είναι πολλαπλοί. Κύριοι παράγοντες είναι το άγχος για το θάνατο, η σωματική φθορά, οι γνωστικές ελλείψεις, η μοναχικότητα, η αίσθηση περιθωριοποίησης.

Οι ιδρυματικοί καταθλιπτικοί ηλικιωμένοι αποτελούν μια ευαίσθητη κοινωνικά ομάδα, πολλές φορές κοινωνικά αποκλεισμένη, καθώς δεν εξυπηρετούν οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα. Έτσι ο ηλικιωμένος αποζητά το ανθρώπινο ενδιαφέρον, αλλά και την επικοινωνία για την συναισθηματική του εκφόρτιση και την τόνωση της ψυχολογίας του. Ζητά να αναγνωριστεί η προσωπική του αξία. Αυτό έγινε αισθητό μέσα από τις παρεμβάσεις σε τροφίμους της Μ.Φ.Η. Κομοτηνής.

Όπως αναφέρει και ο Πλάτωνας, ο άνθρωπος αποτελείται τόσο από το σώμα του, το υλικό κομμάτι, όσο και από την ψυχή του, το ψυχολογικό-συναισθηματικό (Κάλφας-Ζωγραφίδης, 2006). Η ταυτόχρονη φροντίδα και των δυο μερών οδηγεί το άτομο στην ευημερία. Με βάση τη δυιστική θεωρία οι προσφερόμενες υπηρεσίες της Μ.Φ.Η. θα έπρεπε να εξισορροπήσουν τον βαθμό παροχής υλικών αλλά και ψυχολογικών υπηρεσιών, ώστε να επιτευχθεί η κατάλληλη δυνατή φροντίδα των καταθλιπτικών τροφίμων, όπως η μόνιμη παρουσία ενός κοινωνικού λειτουργού και ψυχολόγου.

Βιβλιογραφία

Ελληνική:

1) Αγάπη Κανδυλάκη. (2008). Η συμβουλευτική στην κοινωνική εργασία. Αθήνα:Τόπος

2) Άννα Αβεντισιάν-Παγοροπούλου. (2000). Ψυχολογία της τρίτης ηλικίας. Αθήνα:Αθηνά

3) Βασίλειος Κάλφας, Γιώργος Ζωγραφίδης. (2006) Αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι. Ινστιντούτο νεοελληνικών σπουδών. Ίδρυμα Μανώλη Τριανταφυλλίδη

4) Βασίλειος Σάρογλου. (2012). Μεγάλη Ορθόδοξη χριστιανική εγκυκλοπαίδεια. Αθήνα:Στρατηγικές εκδόσεις

5) Μαρία Δημοπούλου-Λαγωνικά. (2011). Μεθοδολογία κοινωνικής εργασίας. Μοντέλα παρέμβασης. Αθήνα:Τόπος

6) Χρυσούλα Μελισσά-Χαλικιοπούλου. (2006). Η εξελικτική και η κλινική ψυχολογία στο χώρο της υγείας. Θεσσαλονίκη: Μελισσά

Ξενόγλωσση:

1) Colin Robson. (2010). Η έρευνα του πραγματικού κόσμου. Αθήνα: Gutenberg

2) Malcolm Payne. (2000). Σύγχρονη θεωρία της κοινωνικής εργασίας. Αθήνα: ελληνικά γράμματα

3) Merriam,  S.  B.  (2002).  Qualitative  research  in  practice:  Examples  for  discussion  and analysis.  San  Francisco:Jossey‐Bass 
4) Robert Kastenbaum. (1982). Η Τρίτη ηλικία. Αθήνα:Ψυχογιός

5) Yin, R. K. (1994). Case study techniques: Design and methods (2nd ed.) Newbury

Park, CA:Sage.

Διαδίκτυο:

1) «Η κατάθλιψη στην τρίτη ηλικία» Φίλιππος Κανούτος, δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο http://www.iator.gr/2012/10/25/i-katathlipsi-stin-triti-ilikia/ και ανακτήθηκε 14/04/2014

2) «Ευάλωτη στην κατάθλιψη η τρίτη ηλικία» Κώστας Λώλης, δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=245932 και ανακτήθηκε 14/04/2014

3) «Άγχος και κατάθλιψη στην τρίτη ηλικία» Αγγελική Παναγιωτοπούλου, δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο http://www.dromostherapeia.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=2189:-3-&catid=80:psygeneral&Itemid=81 και ανακτήθηκε 19/04/2014

4) «Τρίτη ηλικία» Ευστράτιος Παπάνης, δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο http://epapanis.blogspot.gr/2007/09/blog-post_7466.html και ανακτήθηκε 14/04/2014

Περιοδικά:

1) Βακάλη, Βασιλοπούλου, Γερογιάννη, Ζήντρου, Καμπά, Μπαμπάτσικου (2014) ‘’Το βήμα του Ασκληπιού’’ 13(2) Διαθέσιμο στο: http://www.vima-asklipiou.gr/volumes/2014/VOLUME%2002_14/VA_OP_1_13_02_14.pdf (18/04/2014)

2)  Choi, Ransom, Wyllie (2008) ‘’Depression in older nursing home residents: The influence of nursing home environmental stressors, coping, and acceptance of group and individual therapy’’ 12(5) Διαθέσιμο στο: http://dx.doi.org/10.1080/13607860802343001 (15/04/2014)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΝΗΛΙΚΟΥ

αριθμός μητρώου:

ημερομηνία προσέλευσης: 29/05/2009

πηγή πληροφοριών(ποιος δίνει τα στοιχειά):  προσωπικός φάκελος τροφίμου,  πληροφορίες από  επικοινωνία με τον τρόφιμο και από επικοινωνία με το προσωπικό του ιδρύματος.

κοινωνικός λειτουργός:

ασκούμενη κοινωνική λειτουργός: Ζηνοβία Τερζάκη

ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΤΟΜΟΥ

επώνυμο: Σ.

όνομα: Μ.

διεύθυνση προηγούμενης κατοικίας: Ίασμος, Ροδόπη

φύλο: άντρας

μορφωτικό επίπεδο: αγράμματος

επάγγελμα: κτηνοτρόφος

τόπος γέννησης: Δήξατε, Δράμα

έτος γέννησης: 24/05/1937

ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΓΓΕΝΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ

όνομα: Στέλλα

επώνυμο:

διεύθυνση: Κομοτηνή

τηλέφωνο:

τόπος γέννησης: Κομοτηνή

έτος γέννησης:

φύλο: γυναίκα

μορφωτικό επίπεδο:

επάγγελμα:

ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΚΑ

ασφάλιση: Ο.Γ.Α.

σύνθεση οικογενείας: άτεκνος, χήρος

παραπομπή: Τα 3 του ανίψια τον προέτρεψαν να μετακομίσει στο γηροκομείο .

αίτια παραπομπής: Τα ανίψια προέτρεψαν την εισαγωγή του στο ίδρυμα επικαλούμενοι λόγους φροντίδας και συντροφιάς.  Οι ίδιοι δεν μπορούσαν να τον φροντίσουν εξαιτίας των προσωπικών τους υποχρεώσεων.

ΠΑΡΑΠΕΜΠΩΝ/ΟΥΣΑ

όνομα: Μ.

επώνυμο: Σ.

ιδιότητα: ο ίδιος

τηλέφωνο:

ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΜΕΝΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ

Ο κ. Σ.Μ. ένιωθε μοναξιά, καθώς έμεινε χήρος και δεν είχε παιδιά πάρα τα ανίψια του που τον φρόντιζαν. Ωστόσο, με το πέρασμα του χρόνου οι απαιτήσεις για συντρόφια, ιατροφαρμακευτική φροντίδα, καθαριότητα και άλλες βασικές ανάγκες του αυξήθηκαν. Τα ανίψια του δεν μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στο αίτημα φροντίδας του και τον παρέπεμψαν στο ίδρυμα.

ΑΙΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ

Ο κ. Σ.Μ. χρήζει ιατροφαρμακευτικής και νοσηλευτικής φροντίδας. Παρουσιάζει συχνά αδιαθεσία, εξαιτίας έντονων σωματικών πόνων.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ

Δεν πάσχει από κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας. Ωστόσο, παρουσιάζει εντόνους σωματικούς πόνους στα κάτω άκρα. Νοητικά είναι υγιής. Δεν πάσχει από κάποιο νευρωτικό ή ψυχολογικής φύσεως πρόβλημα.

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΖΩΗΣ

Ο θάνατος της γυναικάς του το 2009 και η  εισαγωγή του στο ίδρυμα λίγο καιρό μετά, αποτέλεσαν καθοριστικοί παράγοντες για την τωρινή του ψυχολογία. Νιώθει μοναξιά και απομόνωση από το οικείο φυσικό και οικογενειακό περιβάλλον του.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Ο κ. Σ.Μ. είχε 3 αδερφές. Πλέον βρίσκεται εν ζωή μονό μια, η οποία κατοικεί στην Κομοτηνή. Αρχικά ζούσε με την οικογένεια του στο Δοξάτο Δράμας, οπού και γεννήθηκε. Σε ηλικία 6 ετών μετακόμισαν οικογενειακώς στον Ίασμο Κομοτηνής, την γενέτειρα της μητέρας του για οικογενειακούς λογούς. Καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του βρισκόταν σε καλή οικονομική κατάσταση.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ

Ο κ. Σ.Μ. έχει καλή προσαρμογή στο ίδρυμα σε γενικές γραμμές. Είναι φιλικός με τους περισσότερους τροφίμους και το προσωπικό του ιδρύματος. Επιθυμούσε να βοηθά σε ελαφριές δουλείες του ιδρύματος, ωστόσο η επιβαρυμένη κατάσταση υγείας του δεν τον βοηθά πλέον.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ-ΑΤΟΜΟΥ

Η συνεργασία με τον κ. Σ.Μ. ήταν άριστη. Ήταν πρόθυμος να επικοινωνήσουμε σε κάθε αίτημα μου για συνάντηση. Πάντα ομιλητικός, συνεργάσιμος, ευγενικός. Σκοπός της συνεργασίας ήταν η συναισθηματική του εκφόρτωση, η ενθάρρυνση και η υποστήριξη.